Kisele kiše nastaju kada se slobodni nemetalni oksidi sumpora i azota vežu sa vodenom parom u atmosferi i padaju na zemlju.
Kisele kiše su široko korišćen pojam za opisivanje više puteva kojima kiseline padaju iz atmosfere. Precizniji termin bi bio kisela depozicija koja ima dva oblika:
- Vlažna depozicija se odnosi na kiselu kišu, maglu i sneg.
- Suva depozicija se odnosi na kisele gasove i čestice.
Glavni izvori tj. uzroci kiselih kiša su:
- Sumpor dioksid- SO2,
- Azotni oksidi- NOx i
- Gasovite organske materije – VOC ( Volatile organic compounds)
Sumporna kiselina H2SO4 ima negativno delovanje naročito na biljke, jer remeti proces fotosinteze što ima za posledicu oštećenje lišća i odumiranje šuma. Kiselina otapa hranjive sastojke koji su biljkama potrebni za izgradnju njihovih ćelija i dospeva u korenje i lišće oštećujući njihova tkiva.
Osim za biljke kisele kiše ozbiljno zagađuju i vode kojima se drastično smanjuje Ph vrednost. Veliko smanjenje Ph vrednosti dovodi do izumiranja mikroorganizama, a javlja se i problem pitke vode. Zagađenje iz vazduha kiselim kišama prenosi se do zemlje i sliva se u površinske i podzemne vodene tokove. Kisele kiše su jedan od glavnih razloga smanjenja zaliha pitke vode na svetskom nivou i kao takve predstavljaju ozbiljan problem.
Kisele kiše imaju dva efekta na biljni svet , a sami tim i na životinjski svet:
- Direktni
- i indirektni efekat
– Direktan efekat je kada kapi kiše padnu na određeni deo kože, krzna ili pak stabla bez kog taj izdanak biljke umire ; nevezano za oplodnju ili oprašivanje . Kod ljudi i životinja, kisela kiša može dovesti do raznih ekcema na koži, opekotina i svega ostalog što donosi direktno stavljanje otrovnih kiselina kao što su sumporna i azotna, na svoju kožu. Ako na stablo biljke padnu kapi kisele kiše ono se suši, i ako nije reč o velikim, izdržljivim stablima, potpuno odumire.
– Indirektni efekat podrazumeva zagađivanje zemljišta , i uništavanje listova biljaka. List pod uticajem sumporne i azotne kiseline iz kiselih kiša prvo požuti , a posle polako truli i opada , nevezano od godišnjih doba ; dok se isti proces dešava sa cvetom, u proleće, i sa plodovima biljaka u leto, čime se direktno ugrožava njihovo oprašivanje ili razmnožanje; što može dovesti do potpunog istrebljenja takvih vrsta.
Srbija nije toliko razvijena zemlja u tom pogledu, i zbog toga kod nas nema kiselih kiša. Jedino mesto u Srbiji gde su padale kisele kiše od kiselina koje smo mi sami proizveli jeste Pančevo, jer ima nekoliko termoelektrana, i jedino ono može da „zadovolji uslove“ za pravljnjne kiselih kiša. One su bile malog domena i nisu bile previše štetne za biljni i životinjnski svet.
Smanjenje emisije kiselih kiša ostvaruje se:
- kontrolom i smanjenjem emisije oksida sumpora i azota,
- dodavanjem krečnjaka u jezera i površinske akumulacije,
- uklanjanjem sumpora iz goriva prije njegove upotrebe (posebno uglja) i
- ugradnjom uređaja za smanjenje emisije SO2 NOX postojeća energetska postrojenja.
Pranjem uglja, radi odstranjenja sumpora iz njega, smanjuje se emisija SO2. Postavljanjem skruberskih uređaja za izdvajanje SO2 iz dimnih gasova, može se smanjiti emisija SO2 do 90%.
Slika 1 Izgled jedne varijante skrubera za prečišćavanje otpadnih gasova
Recent Comments